sobota, 11 sierpnia 2012

Umowa Użyczenia

Umowa użyczenia należy do najczęściej zawieranych umów dnia codziennego, choć rzadko zdajemy sobie sprawę o jej zawarciu. Nawet typowe udostępnianie komuś bezpłatnie swojego samochodu, czy książki nie ma nic wspólnego z tzw. „pożyczaniem” a jest zawarciem właśnie umowy użyczenia. Użyczenie jest uregulowane w art. 710–719 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny. Przez umowę użyczenia użyczający zobowiązuje się zezwolić biorącemu, przez czas oznaczony lub nie oznaczony, na bezpłatne używanie oddanej mu w tym celu rzeczy. Przedmiotem umowy użyczenia mogą być zarówno rzeczy ruchome jak i nieruchomości. Cechą charakterystyczną użyczenia, jest nieodpłatność oraz motyw bezinteresowności. Dlatego też wyłącznym obowiązkiem użyczającego pozostaje znoszenie używania rzeczy przez biorącego oraz powstrzymywanie się od jakichkolwiek czynności unicestwiających lub tylko ograniczających uprawnienie biorącego. Treść stosunku użyczenia sprowadza się do bezpłatnego przysporzenia przez użyczającego korzyści kontrahentowi. Umowa użyczenia to umowa realna albowiem dla jej zawarcia konieczne jest, oprócz złożenia oświadczeń woli, wydanie rzeczy biorącemu. Ze względu na fakt, że z tytułu umowy użyczenia zobowiązanym do spełnienia świadczenia jest tylko użyczający, umowę tę należy uznać za jednostronnie zobowiązującą. Użyczenie nie jest także umową wzajemną. Dający rzecz w użyczenie nie musi być jej właścicielem; wystarczy, że jest posiadaczem - samoistnym lub zależnym - albo nawet tylko dzierżycielem. Umowa użyczenia może być zawarta w dowolnej formie (ustnej, pisemnej, w formie aktu notarialnego, także przez czynności konkludentne /dorozumiane/). Nie wymagana jest także forma pisemna dla celów dowodowych ze względu na wartość rozporządzenia prawem. Jeżeli jednak strony zawarły umowę w takiej formie, jej uzupełnienie lub zmiana również wymaga zachowania odpowiedniej formy. Umowa użyczenia może być zawarta na czas oznaczony lub nieoznaczony. Jeżeli umowa użyczenia została zawarta na czas nie oznaczony, użyczenie kończy się, gdy biorący uczynił z rzeczy użytek odpowiadający umowie albo gdy upłynął czas, w którym mógł ten użytek uczynić. W takiej sytuacji użyczający może żądać natychmiastowego zwrotu rzeczy, bez konieczności uprzedniego wypowiadania umowy użyczenia. W wypadku, gdy czas trwania umowy został przez strony oznaczony, użyczenie kończy się z upływem tego czasu. Umowę użyczenia zawartą na czas nie oznaczony można wypowiedzieć, przy czym terminy wypowiedzenia powinny uwzględniać interesy i sytuację obu stron. Biorący do używania ponosi zwykłe koszty utrzymania rzeczy użyczonej i nie może żądać zwrotu kosztów od użyczającego. Zwykłe koszty utrzymania rzeczy to wydatki i nakłady pozwalające zachować rzecz w stanie niepogorszonym, utrwalającym jej właściwości i przeznaczenie. Chodzi więc o takie koszty, których poniesienie narzuca niezbędna potrzeba zachowania określonego stanu rzeczy. Będą to przykładowo koszty konserwacji, bieżących remontów, drobnych napraw, nawożenia gleby, karmienia i leczenia zwierząt. Ocena, które koszty należy zaliczyć do zwykłych, zależy od okoliczności konkretnego przypadku oraz cech i właściwości konkretnej rzeczy. Za zwykłe koszty utrzymania rzeczy nie można uznać kosztów obciążających dłużnika niezależnie od istnienia stosunku użyczenia (np. podatków, kosztów ubezpieczenia rzeczy, opłat i innych publiczno i prywatnoprawnych ciężarów związanych zwykle z własnością lub posiadaniem rzeczy). Zwykłe koszty utrzymania rzeczy ponosi biorący ją w używanie i nie może żądać ich zwrotu od użyczającego. Jeżeli jednak poczynił także inne wydatki lub nakłady - do których nie był zobowiązany - to wówczas mają odpowiednio zastosowanie przepisy o prowadzeniu cudzych spraw bez zlecenia. Oznacza to, że biorący powinien działać z korzyścią dla użyczającego i zgodnie z jego prawdopodobną wolą. Jeżeli natomiast dokona nakładów bez wyraźnej potrzeby lub korzyści użyczającego albo wbrew wiadomej mu woli użyczającego, obowiązany jest przywrócić stan poprzedni, a gdyby to nie było możliwe, naprawić szkodę. Nie będzie mógł żądać zwrotu poniesionych kosztów natomiast będzie mógł zabrać z powrotem nakłady, o ile może to uczynić bez uszkodzenia rzeczy. Odpowiedzialność użyczającego jest w znacznym stopniu ograniczona i sprowadza się w zasadzie do obowiązku naprawienia szkody jaką wyrządził biorącemu do używania, przez to że wiedząc o wadach rzeczy nie zawiadomił o nich biorącego. Jeżeli jednak biorący do używania mógł z łatwością te wady zauważyć, użyczający nie ponosi za nie odpowiedzialności. Biorący do używania jest natomiast odpowiedzialny za przypadkową utratę lub uszkodzenie rzeczy, jeżeli jej używa w sposób sprzeczny z umową albo z właściwościami lub z przeznaczeniem rzeczy, albo gdy nie będąc do tego upoważniony przez umowę ani zmuszony przez okoliczności powierza rzecz innej osobie, a rzecz nie byłaby uległa utracie lub uszkodzeniu, gdyby jej używał w sposób właściwy albo gdyby ją zachował u siebie. Jeżeli natomiast pomimo sprawowania przez biorącego do używania należytej pieczy nad rzeczą, zostanie ona skradziona lub uszkodzona nie można od niego żądać odszkodowania.

Umowa Użyczenia - Podatek dochodowy

Przychody podatników będących użyczającymi.Stosunkowo często dochodzi do zawarcia umowy użyczenia nieruchomości lub jej części. Aby zabezpieczyć się przed nadużyciami ustawodawca w art. 16 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (dalej: updof) postanowił, że przychód z nieruchomości ustala się nawet w sytuacji oddania jej w całości lub części do nieodpłatnego używania innym podmiotom. W takiej sytuacji za przychód uważa się wartość czynszową, stanowiącą równowartość czynszu, jaki przysługiwałby od tych osób w razie zawarcia umowy najmu lub dzierżawy. Ustawodawca jednak zwolnił podatników z obowiązku ustalania przychodu z nieruchomości w przypadku: - udostępniania nieruchomości pozostającym z podatnikiem w stosunku pracy, dla którego stanowi ona nieodpłatne świadczenie, - korzystania z nieruchomości przez właściciela na potrzeby własne lub członków jego rodziny albo oddania nieodpłatnie do użytku na cele działalności naukowej, naukowo-technicznej, oświatowej, kulturalnej, ochrony środowiska, kultu religijnego itp. Przychody z tytułu nieodpłatnego odstąpienia nieruchomości klasyfikowane są w updof jako odrębne źródło przychodów. Jednakże podatnicy „uzyskujący” taki przychód nie mają obowiązku wpłacania w ciągu roku zaliczek na podatek dochodowy. Powinni jednak wykazać ten przychód w zeznaniu podatkowym w rubryce „Inne źródła”. Przychody podatników będących biorącymi do używania.Generalnie, jeżeli biorący do używania prowadzi działalność gospodarczą i korzysta w jej prowadzeniu ze składników majątku użyczonych mu przez inne podmioty mogą u niego wystąpić przychody z tytułu otrzymanych świadczeń w naturze lub innych nieodpłatnych świadczeń. Zobowiązany jest on wtedy wykazać wartość czynszową, którą stanowi wartość rynkowa czynszu jaką by zapłacił z tytułu odpłatnego odstąpienia przedmiotu użyczenia, jako przychód z działalności gospodarczej w kolumnie „pozostałe przychody”. Jednakże ustawodawca wprowadził wyjątek w regule wg którego przychodem nie jest nieodpłatne świadczenie, które podatnicy prowadzący działalność otrzymali od osób zaliczonych do I i II grupy podatkowej w rozumieniu przepisów ustawy o podatku od spadków i darowizn. Prowadzący działalność jako biorący do używania nie ma jednak prawa do amortyzowania składników majątku będących środkami trwałymi a użyczonych od osób trzecich. Może jednak w całości odnieść w ciężar kosztów uzyskania przychodów wszelkie wydatki związane z eksploatacją rzeczy używanych. Wynika to z istoty umowy użyczenia, gdyż zgodnie z art. 713 kc biorący do używania zobowiązany jest ponosić zwykłe koszty utrzymania rzeczy użyczonej. Istotnym jest jedynie, aby ponoszone wydatki miały związek z uzyskiwanymi przychodami.

Umowa Użyczenia - Podatek od czynności cywilnoprawnych

Zawarcie umowy użyczenia nie rodzi obowiązku zapłaty podatku od czynności cywilnoprawnych. Umowa użyczenia nie została bowiem wymieniona wśród czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.